De Michelin Gids heeft de culinaire wereld opnieuw verenigd voor de bekendmaking van zijn editie  2025 voor België en Luxemburg. De jaarlijkse onthulling, gehouden in de prachtige Handelsbeurs in Antwerpen, was zoals altijd een groots gebeuren, dat de top van de gastronomie in de spotlights plaatste. Dit evenement is een jaarlijks hoogtepunt voor de culinaire wereld, een perfecte gelegenheid om zoveel bekende en gerespecteerde gezichten uit België en Luxemburg terug te zien. Het is ook een uitgelezen moment om de vinger aan de pols van de sector te leggen. Gesprekken met chefs, fotografen en journalisten leverden waardevolle inzichten op in de huidige trends en hoe de Michelin Gids, de Rode (digitale) Bijbel van het goede eten, wordt ervaren.

Deze editie telt 790 restaurants, waarvan 151 minstens één Michelinster hebben. De grote winnaars waren Restaurant Léa Linster en Maison Colette, die beide twee sterren kregen. Dertien restaurants ontvingen hun eerste ster en drie werden erkend met de Groene Michelin Ster voor hun inzet voor duurzame gastronomie. Volgens de inspecteurs werd echter geen enkel restaurant waardig geacht voor een derde ster, hoewel de twee bestaande driesterrenrestaurants, Boury en ‘t Zilte, hun hoogste onderscheiding behielden.

Hoe kijk ik terug naar het palmares en deze dag? Een aantal vaststellingen : 

Een Jaar van “Gemiste Kansen” in een tijd waarin de sector het erg zwaar heeft

Wanneer het “netto” aantal toegekende sterren wordt bekeken – dat wil zeggen, de sterren buiten beschouwing latend van chefs die verhuisd zijn of een nieuw restaurants hebben geopend – dan schetsen de cijfers een ietwat minder rooskleurig beeld: negen nieuwe één-sterrenrestaurants en slechts één nieuw twee-sterrenrestaurant. Dit kan moeilijk een topjaar genoemd worden.

Ik zou zelf durven stellen dat 2025 herinnerd zal worden als het jaar van de “gemiste kansen”, met een pijnlijk hoog aantal chefs dat een eerste of zelfs een tweede ster verdiende, maar door Michelin “vergeten” werd. Gezien de zeer moeilijke omstandigheden waarmee de sector te kampen heeft na de COVID-jaren, met exponentieel stijgende huurprijzen, arbeids- en productkosten om nog maar van de dalende reservaties te zwijgen, moet de vraag worden gesteld of de gids geen inschikkelijkere benadering had moeten hanteren. 

Veel chefs stoppen niet alleen hun hart en ziel in hun restaurant, maar investeren ook veel geld in hun bedrijf. Op basis van deze economische realiteit en met de aangekondigde sluiting van La Durée en het nakende vertrek van Ralf Berendsen bij La Butte aux Bois, waardoor de gids de komende maanden nog twee twee-sterrenrestaurants gaat verliezen, kunnen we misschien van een gemiste kans spreken. Zou het niet mooi geweest zijn als Michelin iets meer had gekozen voor “laten we de eerste of tweede al toekennen” in plaats van “nog niet, laten we volgend jaar kijken”, waardoor de sector een figuurlijke schouderklop zou gekregen hebben? Focussen op duurzaamheid en groene sterren is mooi, maar misschien zijn er urgentere problemen die de chefs vandaag bezig houden en zou een extra duw in de rug meer dan welkom geweest zijn. De vraag die zich dus zou moeten stellen is : kan Michelin helpen om ervoor te zorgen dat restaurants kunnen overleven zodat er ook morgen nog kwalitatieve zaken zijn om (groene) sterren aan te geven…? Mogen we dat van de Rode Gids verwachten?

De Bekroning van steeds Jongere Chefs: Een Tweesnijdend Zwaard?

De focus van de gids op steeds jongere chefs is een opmerkelijke evolutie. Hoewel het jeugdig talent in de kijker plaatst, rijst een kritische vraag: is dit in een sector die al kampt met personeelstekorten wel een positieve ontwikkeling? Veel oudere chefs voelen zich gefrustreerd, ze investeren veel tijd en moeite in het opleiden van jonge talenten, om hen vervolgens te zien vertrekken om hun eigen restaurant te openen na soms een zeer korte periode. De tijd dat een jong talent geduldig de rangen doorliep om souschef te worden voordat hij/zij een eigen restaurant opende, lijkt voorbij. Deze trend, mogelijk verergerd door de zeer vroege erkenning van jong talent door de Michelin Gids, roept zorgen op over talentbehoud en de stabiliteit op lange termijn van gevestigde keukens.

Toenemende Inconsistenties Binnen de Eén-Sterrencategorie

Een andere significante observatie is de groeiende ongelijkheid in niveau tussen één-sterrenrestaurants onderling. De verschillen zijn steeds moeilijker te negeren, vooral gezien de terughoudendheid van Michelin om restaurants te degraderen. Een restaurant verliest doorgaans alleen een ster wanneer het sluit of wanneer de chef vertrekt. De terughoudendheid om een ster weg te nemen leidt meer en meer tot situaties die behoorlijk pijnlijk kunnen zijn. Het klinkt misschien ironisch, maar men zou bijna kunnen zeggen dat een systeem van subcategorieën, 1.1, 1.2 en 1.3 sterren, nodig zou kunnen zijn om een nauwkeuriger beeld van de culinaire ervaring te geven…en om teleurstelling bij de klanten te vermijden 😉

…en Over de Grenzen Heen

Zelfde vaststelling bij het bekijken van de Michelin-beoordelingen over de grenzen heen. Je ziet grote verschillen in visie op koken, waarbij foodtrucks, gastropubs, ramenbars en andere informele gelegenheden in sommige landen sterren krijgen, terwijl in onze regio de nadruk lijkt te liggen op de klassieke Franse keuken met een voorkeur voor geweldige sauzenmakers en restaurants die à la carte gerechten blijven serveren Tenslotte zijn er ook ongelijkheden in sociale zekerheid en belasting, zoals bijvoorbeeld met Frankrijk, wat dan weer leidt tot een ongelijk speelveld en dus een bijkomende uitdaging voor onze restaurants en chefs.

Tijd om de Horizon te Verbreden?

Culturele verschillen kunnen een deel van de verschillen tussen de landen verklaren, maar dat gaat maar tot op zekere hoogte. Ik zou dus zelfs verder gaan… is het niet tijd dat Michelin in onze regio ook andere vormen van topgastronomie belicht, zoals zaken die alleen desserts of patisserie serveren, of een topchocolatier of ijsmaker? We hebben veel getalenteerde vakmensen die prachtig werk doen en die zeker raakvlakken hebben met traditionele sterrenzaken.

Michelin vs. De Foodie Gemeenschap

Als je geografische en kwalitatieve inconsistenties wil uitsluiten, kan je best enkele toonaangevende foodies volgen. Het perspectief van een foodie is inherent persoonlijk en uniek, waarbij elke maaltijd wordt beoordeeld door zijn/haar eigen lens, gevormd door individuele voorkeuren en eerdere ervaringen. 

Deze zeer individuele benadering zou kunnen worden gezien als een garantie voor consistentie, althans in de zin dat de beoordeling van de foodie trouw blijft aan zijn eigen subjectieve ervaring. Eens je de stijl en voorkeuren van een foodie hebt kunnen doorgronden kan je perfect aanvoelen of die persoon en jij dezelfde smaak hebben. De aanbevelingen van die foodie zouden jou dan ook bijna altijd moeten kunnen bekoren.

Dit roept echter ook een cruciale vraag op: wiens perspectief is waardevoller? De professioneel opgeleide inspecteur, of de gepassioneerde amateur die een unieke relatie met eten heeft? Het antwoord ligt waarschijnlijk in het combineren van beide… de Michelin Gids gebruiken als de onbetwiste referentie die het nog steeds is, gecombineerd met de inzichten van je favoriete foodie(s).

Conclusies :

Terugblikkend op de Michelin Gids België & Luxemburg 2025 is het duidelijk dat hoewel de sterren blijven schijnen, het menselijke element erachter meer aandacht verdient. De uitdagingen van personeelsbehoud, stijgende kosten en het voortbestaan van restaurants in dit klimaat zijn significante factoren die wellicht een prominentere plaats in het verhaal van de gids verdienen. 

Hoewel het nastreven van culinaire perfectie van het grootste belang blijft, zou een meer “mensgerichte” benadering, die de toewijding en veerkracht van chefs en hun teams erkent, de waarde van de gids verder kunnen vergroten. Het feit dat we al heel veel topzaken hebben in onze regio zou geen rem mogen zijn op het toekennen van nieuwe sterren. Wat het kritisch herbekijken van sommige sterren betreft zou dan weer iets meer gas gegeven mogen worden.

Is het geen hoog tijd voor een bredere definitie van gastronomische excellentie en een grotere betrokkenheid bij de dagelijkse realiteit waarmee de sector wordt geconfronteerd? Zo krijgen we een Michelin Gids die niet alleen de besten beloont, maar ook actief bijdraagt aan een duurzame en evenwichtige toekomst voor het rijke culinaire patrimonium van België en Luxemburg.

C U next year!